Όσο περισσότερο κάποιος δρα μέσα από εθιστικά μοτίβα τόσο πιο δύσκολο είναι να σταματήσει. Όταν είναι μικρό ακόμα το παιδί, το να του δίνουμε αφθονία ηλεκτρονικών παιχνιδιών και δώρων ξεκινάει την διαδικασία του εθισμού. Στην πραγματικότητα τα μικρά παιδιά απολαμβάνουν εξίσου, αν όχι περισσότερο, απλά πράγματα και αντικείμενα. Ένα ξύλινο κουτάλι, το κουτί από ένα παιχνίδι παρά το ίδιο το παιχνίδι!
Θα πρέπει λοιπόν, να μπουν τα όρια από όταν είναι ακόμα μικρά. Αν τα παιδιά από πολύ μικρά δεχτούν δώρα ακατάλληλα για την ηλικία τους (ηλεκτρονικά παιχνίδια, Xbox κλπ.) για τα οποία δεν είστε σίγουροι ή νιώθετε ότι δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται από το παιδί σας, θα πρέπει να τα επιστρέψετε/αλλάξετε με κάτι άλλο.
Επίσης θέλει προσοχή το αν παίζουν και πόσο παίζουν τα παιδιά σε σπίτια άλλων. Θα πρέπει να υπάρχουν κανόνες συμπεριφοράς και για αυτό. Το παιδί θα πρέπει να προετοιμαστεί σχετικά με το τι να πει σε περίπτωση που του κάνουν πλάκα σχετικά με το ότι δε του επιτρέπεται να παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια που άλλοι παίζουν. Μπορείτε επίσης να τα ενθαρρύνεται να «ρίξουν το φταίξιμο» σε εσάς, τους γονείς (πχ «η μητέρα μου θα θυμώσει αν με πιάσει να παίζω αυτό το παιχνίδι»). Αν αυτό δε βοηθάει θα πρέπει να ενθαρρύνετε το παιδί να σας λέει πότε τον καλούν να παίξει βιντεοπαιχνίδια ή να σερφάρουν στο διαδίκτυο ώστε να επικοινωνήστε με τον άλλο γονιό και να μοιραστείτε τους κανόνες για χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών της οικογένειάς σας.
Είναι σημαντικό να γίνει συζήτηση για το πότε το παιδί μπορεί ή δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικά και να είναι ξεκάθαροι οι κανόνες ανάλογα με τη ηλικία και το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού. Πιθανόν να είναι διαφορετικός ο χρόνος χρήσης ηλεκτρονικών τα σαββατοκύριακα και στις διακοπές σε αντίθεση με τις ημέρες τις εβδομάδας (σχολικές). Το παιδί με αυτό το τρόπο δε θα νιώσει ότι κάτι του επιβάλλεται (στην στιγμή) αλλά οι γονείς θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι ότι αρχικά θα υπάρξουν διαμαρτυρίες. Παρόμοια με το ότι πρέπει να πάνε στον οδοντίατρο ή να πλύνουν τα δόντια τους, υπάρχουν κανόνες που θα ισχύουν και για την χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Είναι εξίσου σημαντικό για την υγεία τους.
Είναι σημαντικό οι γονείς να έχουν επίγνωση του τι εμπεριέχεται στα βιντεοπαιχνίδια από άποψη βίας, σεξουαλικού περιεχομένου ή ακατάλληλης γλώσσας. Ο πωλητής του μαγαζιού ίσως μπορεί να συμβουλέψει σχετικά με το τι είναι κατάλληλο ανάλογα με το βαθμό ωριμότητας και την ηλικία. Μπορεί σε μεγαλύτερα παιδιά να επιτρέπεται ένας βαθμός έκθεσης σε υλικό σεξουαλικού περιεχομένου, αλλά ανεξάρτητα από την ηλικία, δε προτείνεται να εκτίθενται σε περισσότερη βία από αυτή που ήδη είναι αναπόφευκτα προβαλλόμενη στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ο κάθε γονιός που ξέρει το παιδί του, θα ακολουθήσει τα ένστικτά του σχετικά με το τι παιχνίδια θα επιτρέψει στο παιδί του να παίζει.
Όσο γρηγορότερα εγκατασταθεί το πλαίσιο χρήσης ηλεκτρονικών παιχνιδιών, τόσο πιο εύκολο θα είναι να εφαρμοστεί και για τους γονείς και για το παιδί. Μην αφήσετε το γνωστό σχόλιο « Όλοι οι φίλοι μου το κάνουν» να σας επηρεάσει. Ίσως το κάνουν και ίσως όχι. Είναι ένα σχόλιο που ακούγεται σε όλα τα σπίτια. Ένας τρόπος ανταπόκρισης μπορεί να είναι «Αυτός δεν είναι ο κανόνας στο δικό μας σπίτι». Θέλετε να είστε δίκαιοι και όχι ίσοι/ίδιοι. Εξηγήστε ότι η οικογένεια σας δεν είναι ίδια με άλλες οικογένειες και ότι δεν δρουν όλες οι οικογένειες με τον ίδιο τρόπο απαραίτητα. Ότι είναι σημαντικό για την οικογένειά σας να υπάρχει τιμιότητα εντός της οικογένειας και ότι θέλετε οι κανόνες να είναι όσο πιο δίκαιοι γίνεται, αλλά ότι δεν γίνεται να φέρεστε στο παιδί σας με τον ίδιο τρόπο που φέρονται άλλοι γονείς στα παιδιά τους γιατί κάθε οικογένεια και κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Πείτε στο παιδί ότι είστε διατεθειμένοι να τους φέρεστε δίκαια με βάση το βαθμό ωριμότητας που επιδεικνύουν, τους βαθμούς και την συμπεριφορά τους.
Τέλος, οι κανόνες χρήσης ηλεκτρονικών αφορούν και το αμάξι, ακόμα πριν μάθουν να οδηγούν. Θα πρέπει να μάθουν ότι τα μηνύματα, κλπ. μπορούν να διασπούν την προσοχή επικίνδυνα. Το παιδί σας είναι ότι πολυτιμότερο έχετε. Είναι σημαντικό λοιπόν να τηρούν τους κανόνες ασφαλείας και στο αμάξι.
Μαντώ Σοφία Κωνσταντουλάκη
Ομαδική Αναλυτής, Θεραπευτής Ζεύγους & Οικογένειας
Εκπαιδευμένη σε τεχνικές ABA (Applied Behavior Analysis)
Αδειούχος Ψυχολόγος, Αθήνα, Ελλάδα
Πιστοποιημένη Σχολική Σύμβουλος στην Νέα Υόρκη, Η.Π.Α.
T: 6973336815
Βιβλιογραφία
Berk, J. (2018). Parent’s Guide to Electronic Addiction. Wilmington, DE: Thomas Noble Books.