20 Ιουλίου, 2020 Κωνσταντουλάκη Μαντώ

Συναισθηματική Κακοποίηση και Συμπόνοια για τον Εαυτό

Το να μάθει κανείς την συμπόνοια για τον εαυτό είναι κρίσιμο για την ανάρρωσή του/της, ακόμα περισσότερο όταν αναγνωρίζει ότι έχει υποστεί συναισθηματική κακοποίηση. Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα ντροπής, να βλάψει την αυτοεκτίμησή σας και να στρεβλώσει την αντίληψή για τον εαυτό σας. Πολλοί τα βάζουν με τον εαυτό τους πιστεύοντας ότι θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει την κακοποίηση αν είχαν συμπεριφερθεί διαφορετικά ή τερματίζοντας μία σχέση νωρίτερα.

Η αυτο-συμπόνια είναι νοοτροπία. Με αυτο-συμπόνια προσφέρετε στον εαυτό σας καλοσύνη, κατανόηση και αναγνώριση του πόνου που έχετε υποστεί, χωρίς κριτική. Το να κατηγορείτε τον εαυτό σας για παράδειγμα για την χειραγώγηση στην οποία μπορεί να υποβληθήκατε, δεν θα σας βοηθήσει να θεραπεύσετε τις πληγές μιας κακοποιητικής σχέσης. Αντιθέτως βοηθάει, το να φέρει κανείς καλοσύνη και συμπόνια στο κομμάτι του εαυτού του που έχει πληγωθεί.

Εάν δυσκολεύεστε να δείξετε τον εαυτό σας καλοσύνη και συμπόνια, εξερευνήστε τους λόγους πίσω από τον δισταγμό σας. Λάβετε υπόψη σας εάν η συνομιλία με τον εαυτό σας περιλαμβάνει μηνύματα όπως “Αξίζω να κακοποιηθώ, εφόσον ήμουν τόσο ανόητος/η για να δω τι συνέβαινε” ή “Λοιπόν, είχε δίκιο, είμαι τεμπέλα”, “Αν καθάριζα το σπίτι και καμία φορά, δεν θα είχε κανένα λόγο να το πει αυτό”. Αυτά τα μηνύματα είναι μια ένδειξη εσωτερικού gaslighting* και συναισθηματικής κακοποίησης. Το gaslighting*  μπορεί να σας κάνει λιγότερο ικανό να δείξετε το είδος της εμπιστοσύνης και της βεβαιότητας στον εαυτό σας που θα απέτρεπε την περαιτέρω κακοποίηση από άλλα άτομα.

Όταν έχετε συνηθίσει τόσο πολύ τη συναισθηματική κακοποίηση, στρέφετε τα σκληρά λόγια και συναισθήματα εσείς στον εαυτό σας, μερικές φορές ως μορφή αυτοπροστασίας. Αυτό που μερικές φορές θεωρούμε ως «τελειομανία» είναι απλά ένας εσωτερικός κριτής που κάνει τα πάντα για να σας εμποδίσει να κάνετε λάθη. Ο εσωτερικός σας κριτής είναι σκληρός, όχι από μίσος, αλλά από μια προσπάθεια να σας βοηθήσει να αποφύγετε να γίνετε στόχος περαιτέρω κακοποίησης. Ο εσωτερικός σας κριτής, προσπαθεί να σας προστατεύσει κάνοντάς σας ενήμερους για τα ελαττώματά σας, τα οποία προσπαθείτε υπερβολικά στην συνέχεια να αντισταθμίζετε. Με άλλα λόγια, πίσω από τη σκληρή αυτή προσέγγιση κρύβεται ενδεχομένως μια καλή πρόθεση.

 

Αν έχετε βιώσει συναισθηματική κακοποίηση

«Ελέγξτε τον εαυτό σας για ψύλλους»: Υπάρχει ένα αμερικάνικο ρητό που έχει ως εξής: «αν ξαπλώσεις με σκύλους και θα σηκωθείς με ψύλλους». Με την πάροδο του χρόνου, οι άνθρωποι που έχουν τοξικές σχέσεις μπορεί να αρχίσουν να συμπεριφέρονται οι ίδιοι τοξικά. Τα θύματα κακοποίησης μπορεί να αισθάνονται ότι είναι ο μόνος τρόπος για να αποκτήσουν δύναμη ή να αποφύγουν να θυματοποιηθούν ξανά, στρέφοντας την τοξική συμπεριφορά εναντίον του άλλου. Να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας, αλλά προσεκτικοί, για πιθανούς «ψύλλους στη συμπεριφορά σας».

 

Η συναισθηματική κακοποίηση δεν αφορά αποκλειστικά τις γυναίκες

Σύμφωνα με την Εθνική Γραμμή για την Ενδοοικογενειακή Βία (ΗΠΑ), σχεδόν οι μισές από όλες τις γυναίκες και άνδρες (48,4% και 48,8%, αντίστοιχα), βιώνουν ψυχολογική επίθεση από έναν σύντροφο κατά τη διάρκεια της ζωή τους. Παρόλο που μεγάλο μέρος της έρευνας και της παρουσίασης της συναισθηματικής κακοποίησης στα μέσα ενημέρωσης παρουσιάζουν άνδρες να θυματοποιούν γυναίκες, οι άνδρες μπορούν επίσης να κακοποιηθούν συναισθηματικά από γυναίκες συντρόφους, φίλους, μέλη της οικογένειας τους και συνάδελφους. Υπάρχει ένα επιπλέον κοινωνικό στίγμα για τους άνδρες που έχουν κακοποιηθεί, καθώς το θύμα μπορεί να θεωρηθεί αδύναμο, και η κακοποίηση δε θα γίνει γνωστή.

Αν και ο καθένας μπορεί να πληγεί από συναισθηματική κακοποίηση, ορισμένοι πληθυσμοί διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής βλάβης. Άτομα που ταυτίζονται ως α-σεξουαλικά, αμφιφυλόφιλα, queer ή τρανσέξουαλ διατρέχουν επιπλέον παράγοντες κινδύνου, καθώς η συναισθηματική τους κακοποίηση μπορεί να επιδεινωθεί από τις υπάρχουσες κοινωνικές πεποιθήσεις και δομές εξουσίας. Τα άτομα LGBTQ μπορεί, για παράδειγμα, να υποστούν gaslighting από άλλους οι οποίοι αμφισβητούν την διαφορετικότητα τους, αρνούμενοι τη χρήση της σωστής αντωνυμίας (πχ για τρανσέξουαλ, την αντί για τον), ή πείθοντας τους ότι  αξίζουν κακοποίηση λόγω της σεξουαλικότητάς τους και της ταυτότητας του φύλου τους.

 

Άσκηση

Προσφέρεται εδώ μια άσκηση του Rick Hanson (2011) ο οποίος προτείνει πρώτα να αφιερώστε λίγο χρόνο για να αναγνωρίσετε τις δυσκολίες σας, τις προκλήσεις ή ενδεχομένως τα δεινά σας. Στη συνέχεια, ίσως, να ανατρέξετε στην αίσθηση που έχετε όταν είστε με κάποιον που γνωρίζετε καλά και ο οποίος νοιάζεται για εσάς.  Ίσως ένας αγαπητός φίλος, ένα μέλος της οικογένειας, ακόμη και ένα κατοικίδιο. Αφήστε τον εαυτό σας να αισθανθεί πόσο αυτός/αυτή ενδιαφέρεται για εσάς, ότι θέλει να αισθάνεστε καλά και να τα πάτε καλά στη ζωή.

Φέρνοντας στο μυαλό τις δυσκολίες σας, φανταστείτε ότι αυτό το ον που νοιάζεται για εσάς αισθάνεται και εκφράζει συμπόνια για εσάς. Φανταστείτε την έκφραση του προσώπου του/της, τις χειρονομίες και τη στάση απέναντί ​​σας. Αφήστε τον εαυτό σας να νιώσει τη ζεστασιά και την καλή θέληση του/της. Μπορεί να νιώσετε ότι υπάρχει κατανόηση και άνεση, περισσότερη γαλήνη και ηρεμία. Η εμπειρία της λήψης φροντίδας πριμοδοτεί κυκλώματα στον εγκέφαλό σας που την δίνουν.

Φανταστείτε κάποιον για τον οποίο αισθάνεστε φυσικά συμπόνια, ίσως ένα παιδί ή ένα μέλος της οικογένειας. Φανταστείτε πώς θα αισθανόσασταν απέναντι σε αυτό το άτομο αν αντιμετώπιζε τις ίδιες δυσκολίες με εσάς. Αφήστε τα συναισθήματα συμπόνιας να γεμίσουν το μυαλό και το σώμα σας. Επεκτείνετέ τα αισθήματα συμπόνοιας προς αυτό το άτομο. Παρατηρήστε πώς είναι να είστε συμπονετικοί.

Τώρα, επεκτείνετε την ίδια αίσθηση συμπόνιας προς τον εαυτό σας. Ίσως να το συνοδεύσετε με λέξεις όπως: «είθε να περάσει αυτός ο πόνος … είθε να βελτιωθούν τα πράγματα για μένα … είθε να αισθάνομαι λιγότερο αναστατωμένος με την πάροδο του χρόνου». Έχετε κάποια στοργή για τον εαυτό σας, κάποια αναγνώριση των δικών σας δυσκολιών και πόνου, κάποια επιθυμία να βελτιωθούν τα πράγματα. Νιώστε ότι αυτή τη συμπόνοια να γίνεται μέρος σας, να σας καταπραΰνει και να σας ενδυναμώνει.

Τέτοιου είδους ασκήσεις είναι πραγματικά πολύ δύσκολες για τους περισσότερους ανθρώπους. Δοκιμάστε το, κάντε το “σαν να” (as if), δηλαδή σαν να μην ήταν τόσο δύσκολο. Εργαστείτε σε αυτό με έναν θεραπευτή.

 

*(δείτε το εξής άρθρο για το τι είναι gaslightning: https://konstantoulaki.gr/gaslighting-stis-erotikes-sxeseis/)

 

Βιβλιογραφία

 

  • Hanson, Rick (2011). Just One Thing: Developing a Buddha Brain One Simple Practice at a Time. Oakland, CA, United States: New Harbinger Publications.
  • Chambers, Richard (20). Mindfulness for Wellbeing and Peak Performance, Australia: Monash University.
  • Marlow-Macoy, A. (2020). The Gaslighting Recovery Workbook: Healing from Emotional Abuse. Rockridge Press, Emeryville, California.

 

error: Content is protected !!

Στο site μας χρησιμοποιούμε cookies σύμφωνα με την Πολιτική Cookies, για λόγους λειτουργικούς, στατιστικούς & διαφημιστικούς. Επιλέξτε αν αποδέχεστε την χρήση όλων ή μεταβείτε στις σχετικές ρυθμίσεις.

Ρυθμίσεις Cookies

Επιλέξτε τις κατηγορίες cookies που επιθυμείτε να ενεργοποιήσετε ή να απενεργοποιήσετε. Αναλυτικές πληροφορίες για κάθε κατηγορία μπορείτε να διαβάσετε στην σελίδα Πολιτική Cookies.

ΛειτουργικάΧρησιμοποιούνται για την λειτουργικότητα και την εύρυθμη λειτουργία του site μας. Δεδομένου ότι είναι τεχνικά απαραίτητα δεν έχετε την δυνατότητα να τα απορρίψετε.

ΣτατιστικώνΧρησιμοποιούνται για λόγους παρακολούθησης & βελτιστοποίησης των επιδόσεων του site μας μέσω της ανάλυσης της επισκεψιμότητας. Αποτελούν cookies Τρίτου Μέρους (Google Analytics).

Social Media / ΔιαφήμισηςΤοποθετούνται αυτόματα από Τρίτα Μέρη (πχ Youtube, Facebook) όταν ενσωματώνουμε στο site μας περιεχόμενο ή τεχνολογία τους (πχ youtube video, fb share button). Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα Τρίτα Μέρη για σκοπούς ανάλυσης και διαφημιστικής στόχευσης.

ΔιαφήμισηςΧρησιμοποιούνται για την παροχή στοχευμένων διαφημίσεων σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα σας. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από Τρίτα Μέρη (πχ google, facebook) για σκοπούς ανάλυσης και διαφημιστικής στόχευσης.

Άλλα / ΔιαφήμισηςΠεριλαμβάνουν cookies που δεν ανήκουν στις άλλες κατηγορίες. Τοποθετούνται αυτόματα από Τρίτα Μέρη (πχ Google) όταν ενσωματώνουμε στο site μας τεχνολογία τους (πχ Google Maps). Μπορεί να χρησιμοποιηθούν από τα Τρίτα Μέρη για σκοπούς ανάλυσης και διαφημιστικής στόχευσης.